Historia - Gmina Czarna Dąbrówka

Dziedzictwo historyczne i kulturowe

Tereny, na których położona jest gmina zamieszkiwały plemiona słowiańskie podległe władzy książąt zachodniopomorskich. Burzliwa i zmienna historia spowodowała, że ziemie te były pod wpływami Krzyżaków, Szwedów, Brandenburczyków i potem zaborów pruskich. W XIX w. Kaszubi walczyli
o przyłączenie tych ziem do Polski - istniały liczne polskie parafie katolickie, w Bytowie powstał Polski Bank Ludowy.
Po zakończeniu II wojny światowej nastąpił nowy rozdział w dziejach i życiu społeczno-kulturalnym Kaszubów. Na teren ten, tzw. Ziemie Odzyskane, przybyła ludność z różnych stron Polski, jednak mowa, zwyczaje, stroje kaszubskie są tu pieczołowicie kultywowane, m.in. przez zespoły folklorystyczne z Jasienia i Rokit. Obecnie kreuje się nowe, wspólne tradycje ze szczególną aktywnością kultury kaszubskiej.

Na terenie gminy istnieje 201 zabytków architektonicznych, w tym 65 budownictwa przemysłowego
i gospodarczego, 60 budownictwa mieszkalnego, 34 budownictwa sakralnego, 13 budynków użyteczności publicznej, 29 cmentarzy. W niektórych wsiach zachowały się zagrody w kształcie czworoboku, zabudowa zrębowa. Zabytki wymagają w większości pilnej renowacji i opieki. Niepokojące są stany niektórych zabytków wydzierżawionych przez Agencję Nieruchomości Rolnych. Nowi dzierżawcy zasobów ANR dopuszczają do dewastacji starych pałaców i dworków oraz zabudowań gospodarczych (np. w Unichowie). Na szczególną uwagę zasługują przystanki autobusowe w gminie nawiązujące swą architekturą do tradycyjnej zabudowy szachulcowej.